ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Το θρυλικό F-86D της 337 Μοίρας με το παγκόσμιο ρεκόρ “σάπισε” στο Αγρίνιο
Η Αεροπορική Βάση της Πολεμικής μας Αεροπορίας στα περίχωρα της πόλης του Αγρινίου, (κοντά στον Πλάτανο Καλυβίων), παρά την υποβάθμισή της από 132 Σμηναρχία Μάχης σε Αεροπορικό Απόσπασμα και τελικά σε Αεροπορικό Φυλάκιο, έχει ακόμη να προσφέρει ανεκτίμητους αεροπορικούς θησαυρούς σε κάθε φίλο ή μελετητή των εκτός ενεργείας αεροσκαφών της.
Το Στρατιωτικό Αεροδρόμιο Αγρινίου κατασκευάστηκε με ΝΑΤΟϊκά κονδύλια την περίοδο 1961-1964.
Με την πάροδο του χρόνου δεχόταν διαρκείς βελτιώσεις για να φθάσει τελικά σε ένα επίπεδο όπου η όλη του οργάνωση–υπόστεγα συντήρησης, καταφύγια αεροσκαφών, αποθήκες και υποδομές διαβίωσης προσωπικού- παρέπεμπε ευθέως σε μια ανεξάρτητη δομή που θα μπορούσε να δεχθεί και να αξιοποιήσει επιχειρησιακά τουλάχιστον μία Μοίρα μαχητικών αεροσκαφών σε μόνιμη βάση.
Κάτι τέτοιο δεν έμελλε να υιοθετηθεί ποτέ τόσο σε εθνικό όσο και συμμαχικό επίπεδο, με τη χρήση του να περιορίζεται στον ρόλο του εναλλακτικού αεροδρομίου τόσο σε περιόδους κρίσης όσο και για αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων σε αεροσκάφη που επιχειρούσαν στην περιοχή του.
Αυτό το ξεχασμένο και ίσως αδικημένο Αεροπορικό Φυλάκιο, αν και ποτέ δεν είχε δικά του επιχειρησιακά αεροσκάφη, έχει την τιμή να φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις του τον μεγαλύτερο πληθυσμό αεροσκαφών Lockheed F/TF/RF -104 G Starfighter στην Ελλάδα, την Ευρώπη και, κατά πάσα πιθανότητα, σε ολόκληρο τον κόσμο!
Πέραν αυτών, ένας σεβαστός αριθμός LTV A/TA- 7H Corsair και ελάχιστα NAAF-86D Sabre Dog συμπληρώνουν την εντυπωσιακή συγκέντρωση εκτός ενεργείας αεροσκαφών στο Αγρίνιο, δίνοντάς του δικαιωματικά τον τίτλο του σημαντικότερου χώρου απόθεσης αεροσκαφών της ΠΑ.
Στο παλαιό Διοικητήριο της 132 ΣΜ/ΑΑΑ και το Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων, ανατολικά, παράλληλα με τον διάδρομο ΑΓ/ΠΓ, συναντούμε την άτρακτο του F-86D51-8298. Ήλθε στην 132 ΣΜ από την 131 ΣΜ, Άκτιο, τον Δεκέμβριο του 2004.
Μεταφέρθηκε μόνο η άτρακτος στο Αγρίνιο, η οποία βρίσκεται πάνω σε ειδική βάση, για χρήση σε ασκήσεις πυρόσβεσης. Στα δεκατέσσερα χρόνια που πέρασαν από τότε, δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ στον ρόλο αυτό.
Αν θελήσουμε να ιχνηλατήσουμε χρονολογικά την απόθεση αεροσκαφών στο Αγρίνιο, πρέπει να γυρίσουμε μισό αιώνα πίσω, στο 1968. Τότε, μετά την τελεσίδικη απόσυρση από την ενεργό υπηρεσία των F-86D του 821 Σμήνους Παντός Καιρού (821 ΣΠΚ) στην 112 Πτέρυγα Μάχης, τα τελευταία επιχειρησιακά αεροσκάφη του τύπου έκαναν τη στερνή πτήση απόθεσης προς διάφορα αεροδρόμια, κυρίως της Δυτικής Ελλάδας. Στο Αεροπορικό Απόσπασμα Αγρινίου προσγειώθηκαν τρία, τα 51-6234, 51-6168 και 51-8330. Από αυτά το 51-8330 μετακινήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1996 στην 120 ΠΕΑ, στην Καλαμάτα, όπου καταστράφηκε ολοσχερώς σε ασκήσεις πυρόσβεσης.
Ο αριθμός των F-86D αποκαταστάθηκε ξανά τον Δεκέμβριο του 2004, όταν ήλθε στο Αγρίνιο σε άθλια κατάσταση και δίχως πτέρυγες η προαναφερθείσα άτρακτος του 51-8298 από την 131 ΣΜ, κατά τραγική ειρωνεία για χρήση σε ασκήσεις πυρόσβεσης.
Είκοσι πέντε χρόνια μετά την απόσυρση των Sabre Dog και συγκεκριμένα από τις 20 Μαΐου 1992 μέχρι τις 13 Απριλίου 1993, πενήντα έξι F/TF/RF-104 G προερχόμενα από την 116 Πτέρυγα Μάχης προσγειώθηκαν στην 132 ΣΜ για απόθεση. Ήταν η τελευταία τους πτήση, παραδίδοντας την επιχειρησιακή σκυτάλη στα A-7E και TA-7C Corsair.
Αφήσαμε τελευταίο τον τύπο με τη μικρότερη αριθμητικά, μακροβιότερη χρονικά και πιο θλιβερή ιστορικά παρουσία στο Αεροπορικό Φυλάκιο Αγρινίου, το F-86D Sabre Dog.
Όπως προαναφέρθηκε, μόνο ένα έφυγε από το Αγρίνιο, το 51-8330 που βρισκόταν στην καλύτερη κατάσταση, με εντολή καταστροφής του στην Καλαμάτα.
Τα αεροσκάφη 51-6234 και 51-6168 δεσμεύθηκαν από το Μουσείο ΠΑ τον Μάιο του 1998, πολύ αργά όμως για το 51-6234, του οποίου το ρύγχος είχε καταστραφεί σε άσκηση πυρόσβεσης λίγους μήνες νωρίτερα …
Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί τι να έγινε με το δεύτερο F-86D που δεσμεύθηκε, το 51-6168. Η απάντηση είναι απολύτως τίποτα.
Είκοσι ολόκληρα χρόνια από εκείνη την απόφαση, το αεροσκάφος ακόμη σαπίζει εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης ενώ την ίδια στιγμή θα μπορούσε να είναι στολίδι για το Μουσείο ΠΑ και πολλαπλασιαστής του κύρους του, μιας και πρόκειται για έναν κάτοχο παγκοσμίου ρεκόρ ταχύτητας!
Είναι τεράστιο πλήγμα για την Αεροπορική μας Κληρονομιά το Μουσείο ΠΑ να στερείται την αίγλη και τη διεθνή αναγνώριση που θα του χάριζαν μοναδικά ιστορικά εκθέματα παγκοσμίου ενδιαφέροντος όπως το 51-6168.
Η σωτηρία του συγκεκριμένου F-86D και η μεταφορά του σε στεγασμένο χώρο του Μουσείου ΠΑ για μελλοντική του αποκατάσταση σε επίπεδο στατικής έκθεσης θα είναι σίγουρα μια απόφαση προς τη σωστή κατεύθυνση.
Παρά τα χρόνια που πέρασαν, είναι ακόμη δομικά πλήρες και στέκεται στο σύστημα προσγείωσής του. Άλλωστε, η μοναδική ιστορική του αξία συνηγορεί στη διάθεση τόσο χρόνου όσο και πόρων του ΜΠΑ, για να το θαυμάσουμε ξανά σε άψογη κατάσταση.
Παράλληλα, η σωτηρία του ή η απαξίωση και επερχόμενη καταστροφή του, θα είναι και ένα ξεκάθαρος δείκτης για το πόσο απασχολεί την Πολεμική Αεροπορία η διατήρηση της Αεροπορικής μας Κληρονομιάς και το πώς αντιλαμβάνεται το ΓΕΑ τον σημαντικό ρόλο που θα έπρεπε να διαδραματίζει το Μουσείο ΠΑ προς αυτή την κατεύθυνση.
Η αναφορά μας στο ΓΕΑ γίνεται διότι το Μουσείο ΠΑ, ως Σμήνος της Μοίρας ΜΙΣΠΑ της 123 Σμηναρχίας Τεχνικής Εκπαίδευσης δεν έχει πλέον άμεση εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων σε ανώτατο επίπεδο για την επιλογή, συντήρηση και διαχείριση των εκθεμάτων του, ούτε διαθέτει ίδιους πόρους, επαρκές τεχνικό προσωπικό και σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό για να δρα άμεσα και αυτόνομα όπου και όπως απαιτείται.
Η παραπάνω διαπίστωση οδηγεί στο λογικό συμπέρασμα ότι το ΓΕΑ αντιλαμβάνεται πως πρέπει να διαθέσει τους απαραίτητους πόρους στο Μουσείο ΠΑ και να αλλάξει το νομικό πλαίσιο που διέπει τη συνεργασία του Μουσείου ΠΑ με ιδιωτικούς φορείς που έχουν διάθεση να το βοηθήσουν στην αποστολή του.
Η πρόσφατη συνεργασία του Μουσείου ΠΑ με ιδιωτικό φορέα στο εξωτερικό για την επαναφορά του Supermarine Spitfire Mk.IX LF MJ755 σε πλόιμη κατάσταση, αποδεικνύει ότι υπάρχουν ανοιχτά μυαλά που μπορούν να αλλάξουν επιτέλους μια προβληματική και ιστορικά επιζήμια πραγματικότητα στο πεδίο της συντήρησης της Αεροπορικής μας Κληρονομιάς.
Κείμενο-φωτογραφίες: Μάρκος Βαλλιάνος, Φίλιππος Βαλλιάνος, Θέμης Βρανάς
Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 393, Φεβρουάριος 2019, του περιοδικού «ΠΤΗΣΗ & ΔΙΑΣΤΗΜΑ»
