Κρυπτογραφημένα μηνύματα των Μακεδονομάχων αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές του Μακεδονικού Αγώνα
Από τις κρυπτογραφημένες επιστολές που χρησιμοποιήθηκαν στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα για να μεταφέρουν χρήσιμες πληροφορίες, έχουν καταφέρει να διασωθούν 24, που βρίσκονται στο Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης
Eπιστολές και χαρτάκια διαφορετικών διαστάσεων με κρίσιμες πληροφορίες, γραμμένα τις περισσότερες φορές με μολύβι μελανωμένο στο στόμα των Μακεδονομάχων για να είναι πιο σταθερή η γραφή. Μεταφέρονταν μέσα στις φόδρες των ρούχων συνήθως από γυναίκες ή παιδιά που δεν τραβούσαν την προσοχή των εχθρών την προσοχή.
Τα σημειώματα που περιείχαν τα σημειώματα ήταν κρυπτογραφημένα, γραμμένα με κώδικες και τα αντάλλασσαν μεταξύ τους οι οπλαρχηγοί προκειμένου να ενημερώνουν για τον οπλισμό ή για κάποιο μυστικό σημείο συνάντησης.
Από αυτές τις επιστολές, που χρησιμοποιήθηκαν στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα για να μεταφέρουν χρήσιμες πληροφορίες, τόσο από τον Παύλο Μελά όσο και από άλλους αξιωματικούς, έχουν καταφέρει να διασωθούν είκοσι τέσσερις, οι οποίες πλέον βρίσκονται σε περίοπτη θέση για τους λάτρεις της ιστορίας στο Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Αποτελούν προσωπική συλλογή της οικογένειας του Παναγιώτη Φίτζιου, δρ Ιστορίας, απόφοιτου της Σχολής Εθνικής Άμυνας του ΓΕΕΘΑ. Τα κειμήλια πέρασαν στα χέρια του από γενιά σε γενιά με ευλάβεια, καθώς ο παππούς του ήταν Μακεδονομάχος και μάλσιτα ηταν μεταξύ των έξι προσώπων που συμμετείχαν στην ταφή της κεφαλής του Παύλου Μελά.
Η συλλογή κατάφερε να διασωθεί στο πέρασμα των χρόνων και πλέον παραδόθηκε στα χέρια του συλλέκτη, συνταγματάρχη ε.α. – φαρμακοποιού και «ψυχή» του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Βασίλη Νικόλτσιου, ώστε να φύγουν από το «σκοτάδι» της αποθήκευσης και να γίνουν κτήμα όλου του κόσμου.
